Astigmatizm korneanın her yönde aynı eğiklikte (daire şeklinde) olmamasından kaynaklanan bir göz kusurudur.

Basitçe gözün top gibi değil yumurta gibi olması şeklinde tarif edilebilir. Buna bağlı olarak retinada (görme tabakasında) bulanık bir görüntü oluşur. Astigmatizm kelime anlamı olarak noktasızlık (Yunan dilinde) demektir. Bu göz kusurunda göze gelen ışınlar bir odakta, yani belli bir noktada kesişemezler. Astigmatizm basit tipte olabildiği gibi bazı hastalarda ayrıca miyopi veya hipermetropiyle birlikte olabilir. Bir diğer tipi de gözün bir ekseninin miyopik, diğer ekseninin hipermetropik yani mikst tipte olmasıdır. Astigmatlar hem uzağı, hem de yakını net göremezler.Astigmatlarda baş ve göz ağrısı şikâyetlerine çok sık rastlanır.

– Astigmatizm neden kaynaklanır?

Gözde astigmatizmin oluşmasının nedeni , çoğunlukla en ön kısımda bulunan kornea bombesinin düzensiz eğime sahip olmasından kaynaklanmaktadır. Normalinde Kornea hafif bombelidir ve her yönde aynı bombeye sahiptir. Böylece Kornea’ya yansıyan ışık her yönde aynı şekilde kırılır.

Astigmat gözde ise, korneanın bir yüzeyi diğer yüzeye göre farklı bir bombede ve yöndedir. Bu yönler çoğunlukla birbirine dikeydir. Buna kırılma yönü veya meridyen denir. Böylece kornea örneğin yatay eksende , dikey eksenine göre daha az bombeli olabilir. Kornea şekli böylece yuvarlak değil, daha çok elipstir. Böyle bir korneadan ışık geçtiğinde, daha bombeli meridyenden ,daha önce kırılırken, daha az bombeli meridyenden ışık daha geç kırılır.
Kulağa çok komplike gelse de, aslında kornanın farklı yönlerinde iki farklı kırılma noktası oluştuğu anlamına gelir – biri önde, diğeri arkadadır. Resim veya görüntü bir noktada oluşmaz. Bir noktaya bakıldığında bu elips bir şekilde görüntülenir. Korneanın bu sapmaları, görme için sanki dalgalı bir aynaya bakar gibidir. Göz gelen ışınları bir noktada toplayamamaktadır.

– Kornea şekilleri neden farklı olur?

İnsan dişlerinin dümdüz bir hizada olduğu nadir görünür, aynı şekilde tüm kornealar da her zaman mükemmel şekilde değildir. Sapmanın derecesine göre, numaralı cam gerekip gerekmediği belirlenir. Kornea eğimlerinin neden farklı oranda olduğu kesin olarak bilinmemektedir, ancak bir çok insanda astigmat görülmektedir.

– Astigmat görmeyi nasıl etkiler?

Şeffaf bir yapıya sahip olan kornea, gözün en ön kısmındadır ve gözün içine ışık gelmesini sağlar. Net görmek için gerekli olan kırılma gücünün dörtte üçünü , korneamız ışınları bir noktaya yönlendirerek karşılamaktadır.
Korneanın arkasında bulunan göz merceği ise, işi tamamlar ve ışınları toplayıp retinanın belli bir noktasına yansıtır – Fovea Centralis’e , retinadaki sarı noktanın (Makulanın) merkezine – yani en net görmenin gerçekleştiği noktaya. Eğer ışık foveaya kusursuz bir şekilde bir noktada toplanmaz ise, retinaya net bir görüntü ulaşamaz ve beyine yönlendirilemez.
Eğer Astigmat var ise, korneanın yüzeyi her yönde aynı eğimde ve siferik değildir. Kornea böylece ışığı bir tek noktada birleştiremez, ki bu net görüntü için gereklidir. Birbirini çoğunlukla dik şekilde duran iki meridyen oluşmaktadır, her birinin de kendine ait bir kırılma noktası vardır, aralarında bir geçiş vardır. Bu yüzden hasta nereye bakarsa baksın, net bir görüntü alamaz.

– Astigmatizm kimde olur?

Astigmatizm çok yaygındır ( Hangimiz kusursuzuz? ). Uzmanlar her bir insanda doğuştan belli bir astigmat olduğuna ve ömür boyu kalıcı olduğuna inanıyorlar. Okullarda yapılan göz taramalarında, astigmat çoğu zaman fark edilmemektedir ve öğrencinin başarısını ciddi bir şekilde etkileyebilir. Bu konuda anne babalar ve eğitmenler çok hassas olmalıdırlar.

– Astigmat nasıl belirlenir?

Titiz bir göz muayenesinde her zaman astigmat olup olmadığı ve derecesi de tespit edilir.

– Astigmat’a karşı ne yapılabilir?

Astigmat (torik) gözlük camları veya torik kontaktlens kullanılır, böylece kırılma kusuru dengelenmiş olur. Torik bir gözlük camında CYL yani silindir değeri mevcuttur. Bu CYL değeri birbirine dikey olan eksenlerde (AKS) farklı kırılma değerlerinin olmasını sağlar.

– Astigmat ilerleyebilir mi?

Astigmat yavaş ilerleyebilir. Düzenli muayenelerde her zaman en iyi görmeye sahip olmanız sağlanabilir.

– Astigmat hayatınızı nasıl etkiler?

Gözlük veya lens kullanımına kısa bir sürede alışılır ve böylece astigmat hayatı olumsuz etkilemez.

Uzmanlar için

İki farklı astigmat cinsi vardır:

– Astigmatismus regularis ( düzenli Astigmatizm)

Korneanın güçlü kırılma ekseni güçsüz kırılma ekseni ile dikey bir pozisyondadır. Bu durum çok basit bir şekilde torik ( Latinceden: kabarık şekil anlamında) gözlük camlar ile dengelenir.

– Astigmatismus irregularis ( düzensiz Astigmatizm):

Eğer gözün iki ekseni birbirine 90 derece eğimde değil ise, veya korneanın yüzeyinde deformasyonlardan kaynaklanan flu ve bozuk görüntü oluşuyorsa, buna irregüler veya düzensiz astigmatizm adı verilir.

Bu durumda standart Gözlük camları veya Kontaktlens yetersiz kalır. En mükemmel çözüm ancak özel üretilen sert kontaktlens ile bulunur. Sert lens ve göz arasında bir göz yaşı tabakası oluşur ve korneadaki düzensizlikleri dengeler. Bu astigmatizm şekli çok nadir görünür ve burada regüler, yani düzenli astigmatizm şekillerini incelemekteyiz.

– Astigmat çeşitleri

Her bir meridyeni bağımsız olarak incelersek, her biri miyop, hipermetrop veya emetrop (VP) olabilir. Buna göre aşağıdaki farklı astigmat çeşitleri görünmektedir:

a) Astigmatismus myopicus compositus: Her iki kırılma yönü miyoptur
b) Astigmatismus myopicus simplex: Bir kırılma yönü miyop, diğeri numarasızdır.
c) Astigmatismus mixtus: Bir kırılma değeri miyoptur, diğeri hipermetrop
d) Astigmatismus mixtus symmetricus (nadir): Bir kırılma değeri miyop, diğer kırılma değeri aynı oranda hipermetrop
e) Astigmatismus hyperopicus simplex: Bir kırılma değeri hipermetrop, diğeri emetrop (VP)
f) Astigmatismus hyperopicus compositus: Her iki kırılma değeri hipermetrop.

Astigmatismus çeşitleri bir de kırılma yönleri ile sınıflandırılabilir:

Kaynak: Der Augenoptiker 09/2006
www.ch.cibavision.com

Bilgi için: Müyesser Altındağ
m.altindag@cem-fa.com.tr